ooOดนตรีไทยOoo

วงมโหรี

หมายถึง วงดนตรีชนิดหนึ่งมีกำเนิดในสมัยรัตนโกสินทร์ ใช้บรรเลงในโอกาศพิเศษ แต่เดิมใช้ผู้หญิงบรรเลงมีในพระบรมมหาราชวังเท่านั้น เครื่องดนตรีสำหรับวงมโหรีก็ประดิษฐ์ขึ้นเป็นพิเศษ มีขนาดเล็กกว่าเดิม ระนาดก็เล็กกว่าเดิม ฆ้องก็เล็กกว่าเดิม ให้เหมาะกับผู้หญิงตีและเสียงก็จะเล็กกว่าเดิม

วงมโหรีวงเล็ก

นิยมใช้บรรเลงในงานที่ค่อนข้างเล็กในอาคารสถานที่ไม่กว้างขวางนัก มีเครื่องดนตรีประกอบ ดังนี้

- ซอสามสาย - ซอด้วง

- ซออู้ - จะเข้

- ระนาดเอกมโหรี - ฆ้องวงใหญ่มโหรี

- โทนมโหรี - รำมะนามโหรี

- ขลุ่ยเพียงออ - ฉิ่ง

(ฉาบเล็ก – กรับ – และโหม่ง จะมีหรือไม่มีก็ได้)

วงมโหรีเครื่องใหญ่

วงมโหรีเครื่องใหญ่หรือวงมโหรีวงใหญ่นั้นก็มีเครื่องดนตรีมากขึ้นกว่าเดิมและจะใช้กับสถานที่ที่ค่อนข้างใหญ่ นิยมบรรเลงในสถานศึกษาโดยนักเรียน นิสิตนักศึกษา เพราะมีการเรียนการสอนได้ฝึกหัดกันมากเพื่ออวดฝีมือจึงจัดการแสดงมโหรีวงใหญ่ได้บรรเลงกันโดยทั่วไป มีเครื่องดนตรีดังนี้

- ซอสามสายธรรมดา - ซอสามสายขลิบ

- ซอด้วง - ซออู้

- จะเข้ - ระนาดเอกมโหรี

- ระนาดทุ้มมโหรี - ฆ้องวงใหญ่มโหรี

- ฆ้องวงเล็กมโหรี - โทนมโหรี

- รำมะนามโหรี - ขลุ่ยเพียงออ

- ขลุ่ยขลิบ - ฉิ่ง

- ฉาบเล็ก - กรับ

- โหม่ง - ฆ้องราว

ที่มา : http://www.thaigoodview.com/node/32273

http://writer.dek-d.com/Writer/story/viewlongc.php?id=580707&chapter=3

http://writer.dek-d.com/lalitida/story/viewlongc.php?id=580707&chapter=4

http://www.somchaidontrithai.com/cart/stringed1.asp

วงปี่พาทย์

วงดนตรีไทยประเภทหนึ่งซึ่งประกอบด้วยเครื่องเป่า คือ ปี่ ผสมกับเครื่องตี ได้แก่ระนาดและฆ้องวงชนิดต่าง ๆ เป็นหลัก และยังมีเครื่องกำกับจังหวะ เช่น ฉิ่ง ฉาบ กรับ โหม่ง ตะโพน กลองทัด กลองแขก และกลองสองหน้า ปี่พาทย์นี้บางสมัยเรียกว่า "พิณพาทย์"

วงปี่พาทย์เครื่องห้า

เป็นวงปี่พาทย์ที่เป็นวงหลัก มีจำนวนเครื่องดนตรีน้อยชิ้นที่สุด ดังนี้
                                                -ปี่ใน 1 เลา
                                                -ระนาดเอก 1 ราง
                                                -ฆ้องวงใหญ่ 1 วง
                                                -กลองทัด 2 ลูก
                                                -ตะโพน 1 ลูก
                                                -ฉิ่ง 1 คู่
                                                -ในบางกรณีอาจใช้ฉาบ กรับ โหม่งด้วย

วงปี่พาทย์เครื่องคู่

เป็นวงปี่พาทย์ที่ประกอบด้วยเครื่องทำทำนองเป็นคู่เนื่องด้วยในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีผู้คิดเครื่องดนตรีเพิ่มขึ้นอีก 2 อย่าง คือ ระนาดทุ้มกับฆ้องวงเล็ก และนำเอาปี่นอกซึ่งใช้ในการบรรเลงปี่พาทย์สำหรับการแสดงหนังใหญ่สมัยโบราณมารวมเข้ากับวงปี่พาทย์เครื่องห้าที่มีอยู่เดิม

               วงปี่พาทย์เครื่องคู่มีเครื่องดนตรีดังนี้
                           -ปี่ 1 คู่ คือ ปี่ในและปี่นอก
                           -ระนาด 1 คู่ คือ ระนาดเอกและระนาดทุ้ม
                           -ฆ้องวง 1 คู่ คือ ฆ้องวงใหญ่และฆ้องวงเล็ก
                           -กลองทัด 1 คู่
                           -ตะโพน 1 ลูก
                           -ฉิ่ง 1 คู่
                           -ฉาบเล็ก 1 คู่
                           -ฉาบใหญ่ 1 คู่
                           -โหม่ง 1 ใบ
                           -กลองสองหน้า 1 ลูก (บางทีใช้กลองแขก 1 คู่ แทน)
                           -ในบางกรณีอาจใช้กรับด้วย

วงปี่พาทย์เครื่องใหญ่

               คือ วงปี่พาทย์เครื่องคู่ที่เพิ่มระนาดเอกเหล็กกับระนาด บางวงก็เพิ่มกลองทัด รวมเป็น 3 ใบบ้าง 4 ใบบ้าง ส่วนฉาบใหญ่นำมาใช้ในวงปี่พาทย์ในรัชสมัย     พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
               วงปี่พาทย์ทั้งเครื่องห้า เครื่องคู่ และเครื่องใหญ่ ถ้ามีการบรรเลงเพลงภาษาจะใช้เครื่องดนตรีกำกับจังหวะของภาษานั้น ๆ ด้วย เช่น
               - ภาษาเขมร   ใช้ โทน
               - ภาษาจีน     ใช้ กลองจีน กลองต๊อก แต๋ว
               - ภาษาฝรั่ง ใช้ กลองมริกัน (อเมริกัน) หรือกลองแตร็ก (side drum, snare drum)
               - ภาษาพม่า   ใช้ กลองยาว
               - ภาษามอญ  ใช้ ตะโพน เปิงมาง

วงปี่พาทย์นางหงส์

คือ วงปี่พาทย์ธรรมดาซึ่งใช้บรรเลงทั่วไป แต่เมื่อนำมาใช้ประโคมในงานศพ จะนำวงบัวลอยซึ่งประกอบด้วยปี่ชวา 1 เลา กลองมลายู 1 คู่ และเหม่ง 1 ใบ ที่ใช้ประโคมในงานศพเข้ามาผสม (ดู วงบัวลอย ประกอบ) โดยตัดปี่ใน ตะโพน และกลองทัด ออก ใช้ปี่ชวาแทนปี่ใน ใช้กลองมลายูแทนตะโพนและกลองทัด ส่วนเหม่งนั้นมีเสียงไม่เหมาะกับวงปี่พาทย์จึงไม่นำมาใช้ ใช้แต่โหม่งซึ่งมีอยู่เดิม เรียกว่า "วงปี่พาทย์นางหงส์"
วงปี่พาทย์นางหงส์ใช้บรรเลงเฉพาะในงานศพมาแต่โบราณก่อนวงปี่พาทย์มอญ สาเหตุที่เรียกว่าปี่พาทย์นางหงส์ ก็เพราะใช้เพลงเรื่องนางหงส์ 2 ชั้น เป็นหลักสำคัญในการบรรเลง นอกจากนี้ยังมีวิวัฒนาการไปใช้บรรเลงเพลงภาษาต่าง ๆ เรียกว่า "ออกภาษา" ด้วย

วงปี่พาทย์มอญ

ประกอบด้วยเครื่องดนตรีที่ได้อิทธิพลมาจากมอญ เช่น ฆ้องมอญ ปี่มอญ ตะโพนมอญ และเปิงมางคอก ปัจจุบันวงปี่พาทย์มอญมี 3 ขนาด ได้แก่

1 วงปี่พาทย์มอญเครื่องห้า ประกอบด้วยปี่มอญ ระนาดเอก ฆ้องมอญ ตะโพนมอญ เปิงมางคอก และเครื่องกำกับจังหวะ ได้แก่ ฉิ่ง ฉาบ โหม่ง

2 วงปี่พาทย์มอญเครื่องคู่ มีลักษณะเดียวกับวงปี่พาทย์มอญเครื่องห้า แต่เพิ่มระนาดทุ้มและฆ้องมอญวงเล็ก

3 วงปี่พาทย์มอญเครื่องใหญ่ มีลักษณะเดียวกับวงปี่พาทย์มอญเครื่องคู่ แต่เพิ่ม ระนาดเอกเหล็กและระนาดทุ้มเหล็ก วงปี่พาทย์มอญนั้นที่จริงแล้วใช้บรรเลงในโอกาสต่าง ๆ ได้ทั้งงานมงคล เช่น งานฉลองพระแก้วมรกตในสมัยธนบุรี และงานอวมงคล เช่น งานศพ แต่ต่อมานิยมบรรเลงในงานศพ เนื่องจากท่วงทำนองเพลงมอญมีลีลาโศกเศร้า โหยหวน ซึ่งเหมาะกับบรรยากาศของงาน จนบางท่านนึกว่าปี่พาทย์มอญใช้บรรเลงเฉพาะในงานศพเท่านั้น

วงปี่พาทย์ไม้แข็ง

วงปี่พาทย์ไม้แข็งเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “วงปี่พาทย์เครื่องหนัก” วงปี่พาทย์จัดเป็นวงดนตรีที่ได้รับความนิยมแพร่หลายสูงสุดในกลุ่มวงปี่พาทย์ และเป็นที่ยอมรับโดยทั่วกันว่าเป็นวงดนตรีที่มีความเป็นมาตรฐานที่สูงสุดอีกด้วย เครื่องดนตรีที่สังกัดในวงดนตรีประเภทนี้ทุกเครื่องจะมีเสียงดัง เนื่องจากบรรเลงด้วยไม้ตีชนิดแข็ง จึงเรียกชื่อวงดนตรีชนิดนี้ว่า ปี่พาทย์ไม้แข็ง ตามลักษณะของไม้ที่ใช้บรรเลงบรรเลง อรรถรสที่ได้จากการฟังดนตรีชนิดนี้จึงมีทั้งความหนักแน่น สง่าผ่าเผย คล่องแคล่ว และสนุกครึกครื้น จึงสามารถบรรเลงได้ในโอกาสทั่วๆไป เช่น งานพระราชพิธี งานบวชนาค งานโกนจุก เทศน์มหาชาติ ประกอบการแสดง โขน ละคร ลิเก หนังใหญ่ เป็นต้น

วงปี่พาทย์ไม้แข็งสามารถแบ่งตามขนาดของวง ได้เป็น ๓ ขนาด คือ

1.วงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องห้า

2.วงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องคู่

วงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องคู่ พัฒนามาจากวงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องห้าโดยการจัดเครื่องดนตรีให้เป็นคู่กัน จึงเรียกว่าวงปี่พาทย์เครื่องคู่ วงปี่พาทย์ชนิดนี้เกิดขึ้นในสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ โดยมีการประดิษฐ์ระนาดทุ้มและฆ้องวงเล็กขึ้นเพื่อให้คู่กับระนาดเอกและฆ้องวงใหญ่

3.วงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องใหญ่

วงดนตรีประเภทนี้เกิดขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ โดยเครื่องดนตรีประกอบด้วยเครื่องดนตรีในวงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องคู่เป็นหลัก แต่มีการเพิ่มระนาดเอกเหล็กและระนาดทุ้มเหล็กขึ้นอีกอย่างละราง นับเป็นวงปี่พาทย์ไม้แข็งที่มีวิวัฒนาการสูงสุดในปัจจุบัน

ที่มา ::http://www.thaigoodview.com/node/32273

http://writer.dek-d.com/Writer/story/viewlongc.php?id=580707&chapter=3

http://writer.dek-d.com/lalitida/story/viewlongc.php?id=580707&chapter=4

http://www.somchaidontrithai.com/cart/stringed1.asp